A.M. Beeksma
Vraagvoorspelling met substitutie-effekten.
Computeropdracht,
Rapport 93.3.LT.4208, Transporttechnologie, Logistieke Techniek.
In het bedrijfsleven worden orders dikwijls telefonisch verwerkt. Hierbij
kan zich een probleem voordoen met betrekking tot de registratie van de
orders. Wanneer namelijk een produkt uit voorraad is, zal bij telefonische
orderverwerking de eventuele vraag naar dat artikel niet meer
geregistreerd worden; er wordt immers niet geleverd. Wel kan een eventuele
substitutievraag (naar andere artikelen die als substituut dienen voor het
genoemde artikel) geregistreerd worden. Op deze manier wordt een onjuiste
vraagverdeling geregistreerd. Hierdoor zal dan de toekomstige vraag naar
de diverse artikelen, die doorgaans op de tegenwoordige vraag gebaseerd
wordt, verkeerd voorspeld worden.
Om uit de geregistreerde vraag de oorspronkelijke vraag naar artikelen te
reconstrueren is een zgn. vraagfilter ontwikkeld. Belangrijke eisen aan
dit filter (vanuit de opdrachtgever) waren dat het filtermodel eenvoudig
moet zijn, en dat moet worden uitgegaan van zo weinig mogelijk bekende
gegevens.
In het onderzoek is uitgegaan van de volgende principes:
- Wanneer de geregistreerde vraag kleiner is dan de beginvoorraad in een
periode zal de vraag bestaan uit de oorspronkelijke vraag naar het artikel
en een substitutievraag door andere artikelen die uit voorraad zijn. Er kan
nu een schatting worden gemaakt van de oorspronkelijke vraag door het
percentage substitutievraag te schatten en van de geregistreerde vraag af
te trekken. Dit hebben is gedaan door de geregistreerde vraag te
vermenigvuldigen met een zgn. substitutiefaktor
α (waarbij 0<α<l).
- Wanneer de geregistreerde vraag naar een artikel gelijk is aan de
beginvoorraad in een periode betekent dit dat men voor dit produkt uit
voorraad is. In dit geval kan de geregistreerde vraag dus lager zijn dan
de oorspronkelijke vraag. Er kan nu een schatting van de oorspronkelijke
vraag gedaan worden met behulp van een voorspellen die op basis van de
voorgaande perioden de verwachting geeft voor de desbetreffende
periode.
Er zijn computersimulaties uitgevoerd met diverse op dit principe
gebaseerde filterversies. Daarvoor is een objekt-georiënteerd
Pascal-programma geschreven, waarin voor verschillende artikelen een vraag
gegenereerd kan worden, die vervolgens door substitutie-effekten wordt
omgezet in een geregistreerde vraag. Deze geregistreerde vraag is
vervolgens in het filter gevoerd en de uitkomsten zijn vergeleken met de
oorspronkelijke vraag door middel van een aantal foutmaten.
Wanneer alleen de stock-out effekten (het uit voorraad zijn van een
artikel) beschouwd worden, geeft het genoemde filterprincipe (met α=1)
een goede reconstructie van de oorspronkelijke vraag. Als er
substitutie-effekten optreden speelt de substitutiefaktor α een
belangrijke rol; deze faktor moet de mate van substitutie aangeven. α is
berekend door in de perioden waarin geen substitutie optreedt
een schatting te doen van de werkelijke gemiddelde vraag. Er kan dan een
benadering worden gegeven van de substitutie door het verschil te nemen van de
geregistreerde vraag en dit geschatte gemiddelde. Deze methode blijkt
redelijke resultaten te geven, mits er voldoende perioden zijn zonder
substitutie-effekten, zodat een redelijke schatting van het werkelijke
gemiddelde gevonden kan worden. Wanneer er niet voldoende perioden zijn
zonder substitutie, wordt schatting van de oorspronkelijke vraag
problematisch; er zijn dan in feite meer gegevens nodig, bijvoorbeeld over
de substitutiepercentages van het ene artikel naar het andere.
Rapporten studenten Logistieke Techniek
Gewijzigd: 1998.03.21;
logistics@3mE.tudelft.nl
, TU Delft
/ 3mE
/ TT
/ LT.