G.T. Prins
Banden voor transportwerktuigen.
Literatuuropdracht/scriptie,
Rapport 99.3.TT.5268, Sectie Transporttechniek en Logistieke Techniek.
Banden voor transportwerktuigen zijn in zeer veel typen, soorten en maten
verkrijgbaar, van allerlei fabrikanten; op het eerste gezicht lijkt van
onderscheid geen sprake te zijn. Dat maakt de keuze voor een band voor een
bepaald transportwerktuig er niet eenvoudiger op. Door een verkeerde bandkeuze
kunnen de kosten voor de gebruiker hoog oplopen, als gevolg van het niet
goed functioneren van het werktuig, wat zelfs kan leiden tot schade aan het
voertuig en de omgeving. Vraag is dus hoe een juiste bandkeuze gemaakt wordt
en kan worden.
Kennis van voertuigbanden is bovendien onontbeerlijk voor de ontwerper om
reeds in een vroeg ontwerpstadium met banden en bandeigenschappen rekening te
kunnen houden.
Hiertoe is een overzicht gemaakt van banden voor transportwerktuigen met een
draag- en/of hefvermogen ≥ 1,5 ton. Tevens is aangegeven welke belangrijke
bandeigenschappen er zijn en enkele karakteristieke waarden hiervan. Tot slot
is een leidraad gevormd om te komen tot een juiste bandenkeuze voor een nieuw
te ontwikkelen transportwerktuig.
Voor dit onderzoek is gebruik gemaakt van literatuur en informatie, verkregen
via gesprekken met bandenspecialisten van Continental, Michelin en TNO.
Banden voor transportwerktuigen kunnen ingedeeld worden in luchtbanden
(radiaal- en diagonaalbanden), volrubberbanden en massieve banden.
Luchtbanden zijn voor zeer veel toepassingen inzetbaar. Het draagvermogen
van een luchtband wordt bepaald door de hoeveelheid lucht in de band, dus
door de bandenspanning en het bandvolume. Door de bandenspanning te
variëren, kan bovendien de stijfheid aangepast worden. Bandenspanning,
snelheid en draagvermogen zijn aan elkaar gerelateerd en kunnen niet
afzonderlijk beschouwd worden. Groot voordeel van met name de radiaalband
ten opzichte van de massieve of volrubberband is dat de vlaktedruk in het
contactvlak nagenoeg constant is bij variërende verticale belasting. Ook
zijn luchtbanden in veel hogere draagvermogens verkrijgbaar. Belangrijke
nadelen van luchtbanden zijn de kans op lekkage en een hogere slijtage dan
volrubberbanden en massieve banden. Banden met binnenband worden nauwelijks
meer toegepast en diagonaalbanden worden steeds vaker vervangen door
radiaalbanden.
Volrubberbanden en massieve banden hebben een hoge bandstijfheid en
rolweerstand en zijn daarom slechts inzetbaar op effen ondergrond en voor lage
snelheden (≤ 25 resp. ≤ 16 km/h). Voordelen van beide bandtypen
zijn dat ze uitstekend bestand zijn tegen inrijdingen, nauwelijks slijten en
geen onderhoud vergen.
ETRTO is de Europese norm voor banden en velgen. Jaarlijks geeft ETRTO een
Standard Manual uit, waarin de meeste banden staan met de belangrijkste
gegevens en afmetingen. Aanbevolen wordt om de ETRTO-manual aan te schaffen
voor de vakgroepbibliotheek. Belangrijke bandeigenschappen en -kenmerken zijn
onder meer de rolweerstand, stijfheden, het draagvermogen, het contactoppervlak
en de wrijvingscoëfficiënt.
Een aantal bandeigenschappen is strijdig met elkaar; dat noodzaakt de
bandenfabrikanten tot het maken van banden voor speciale toepassingen waarin
bepaalde bandeigenschappen meer naar voren gehaald en andere naar de
achtergrond gedrongen worden. Het selectieproces komt daarom neer op het
zoeken van een band die voldoet aan de meeste eisen of het meest geschikt is
voor een bepaald voertuig.
Voorafgaand aan het selecteren van een band dient eerst bepaald te worden of
het voertuig een wegvoertuig (vrachtwagens, trailers en autobussen) dan wel
een industrievoertuig is; de eerste categorie is gebonden aan de wetgeving
betreffende aslasten en voertuigafmetingen. Banden voor wegvoertuigen kunnen
bovendien continu volbelast worden bij maximale snelheid. Dit geldt niet
voor banden voor industrievoertuigen; hier zijn de topsnelheden veelal
beperkt en dient middels de TKPH-berekening getoetst te worden of een band
geschikt is voor een bepaald inzetpatroon. Naast bandtype en inzetgebied zijn
andere selectiecriteria: astype, draagvermogen, bandafmetingen, bandstijfheden
en exploitatiekosten. Tevens hangt de bandkeuze af van de eisen van de
gebruiker omtrent de geboden service en het merkenbeleid van de bandendealer.
Rapporten studenten Transporttechniek en Logistieke Techniek
Gewijzigd: 2008.02.10;
logistics@3mE.tudelft.nl
, TU Delft
/ 3mE
/ TT
/ LT.