K.H. Wallien
Onderhoudsstrategie van een onderhoudsrobot voor bandtransporteurs.
Literatuuropdracht/scriptie,
Rapport 2002.LT.5602, Transporttechnologie, Logistieke Techniek.
Doelstelling van het rapport
In dit rapport is een strategie bepaald voor onderhoudswerkzaamheden aan
lagers in rollen van een bandtransporteur. Deze onderhoudswerkzaamheden
worden geautomatiseerd uitgevoerd door een Bandtransporteur
OnderhoudsRobot (BOR). De BOR kan zelfstandig bewegen over het
frame van de bandtransporteur. De onderhoudswerkzaamheden die de BOR moet
verrichten zijn:
- Het inspecteren van alle rollen in de bandtransporteur en met deze
inspectie kunnen beslissen of een rol aan vervanging toe is.
- Het vervangen van alle rollen, waarvan bij inspectie is gebleken dat ze
aan vervanging toe zijn.
De strategie moet de onderhoudswerkzaamheden definiëren, structureren en
optimaliseren, zodat ze met zo laag mogelijke kosten worden uitgevoerd,
terwijl aan de eisen voor het onderhoud van het systeem wordt voldaan.
Met deze onderhoudsstrategie moet antwoord gegeven worden op de volgende vragen.
- Wat is het ideale inspectie-interval van de rollen, waarmee storing van de
band voorkomen wordt?
- Moeten alle rollen van één soort eerst worden
geïnspecteerd voordat de volgende soort kan worden geïnspecteerd,
of moeten alle soorten tegelijk worden geïnspecteerd?
- Moeten de inspectie en de vervanging van de rollen tegelijkertijd of los
van elkaar worden uitgevoerd?
- Als de inspectie en vervanging los van elkaar worden uitgevoerd, wanneer
vindt dan de vervanging plaats (bijvoorbeeld als de band stil staat of
loopt)?
- Als er een rol wordt vervangen, is het dan handig om een andere rol
preventief ook te vervangen?
Uitgangspunten voor het onderzoek
Een bandtransporteur bestaat uit meerdere rollendelen, een band en een
inrichting om de band aan te drijven. Een rollendeel is een onderdeel van
het frame van de bandtransporteur waarin de rollen zitten, die de band
ondersteunen. Uit de schematische tekening voor de doorsnede van de band
is te zien, dat elk rollendeel bestaat uit vijf rollen (zie Figuur S.1).
Een rollendeel bestaat uit twee lagen van rollen. Op de bovenste drie
rollen ligt de bovenband, waarop het materiaal vervoerd wordt. Op de
onderste twee rollen ligt de onderband. De boven- en onderband zijn delen
van de band die in tegenovergestelde richtingen over de bandtransporteur
bewegen.

Figuur S.1: Schematische tekening van doorsnede band bij rollendeel
Andere uitgangspunten kunnen als volgt worden beschreven:
- De constructie van de bandtransporteur bevat drie soorten rollen, die
onderling alleen verschillen in lengte. Van de vijf rollen in een
rollendeel, zijn er twee paren van twee verschillende lengtes en
één andere rol, die in lengte verschilt met de twee paren
(zie ook Figuur S.1).
- Een rol bevat twee lagers. Een rol dient acuut vervangen te worden op
het moment dat één van de twee lagers vastloopt, maar beter
is het een rol te vervangen vlak voor het moment dat het lager vastloopt.
In ieder geval moet het lager worden vervangen voordat de rol de conditie
van de band kan beïnvloeden.
- Als een lager in een rol vastloopt kan de rol met dat lager afslijten en
de band van de bandtransporteur aantasten. Dit mag niet gebeuren, dus de
rol moet worden vervagen voordat deze de band kan aantasten.
- De storing in een lager kan gemeten worden door trillingen in het lager
waar te nemen.
- Het vervoeren van bulk over de bandtransporteur mag worden gezien als een
continu proces.
- Het concept voor de robot en de constructie van de bandtransporteur zal
het mogelijk maken, dat de band niet stil gezet dient te worden om
reparaties of inspecties te laten plaatsvinden.
- Een bandtransporteur zal gemiddeld 60% tot 70 % van de totale tijd
productief zijn.
- Als de band stilstaat, kunnen er wel vervangingswerkzaamheden verricht
worden. Echter inspectie is niet mogelijk tijdens stilstand, omdat er dan
geen trillingen in de lagers te meten zijn.
Werkwijze
Om kennis te vergaren over onderhoudswerkzaamheden in het algemeen, het
structureren en het benoemen daarvan is onderzoek gedaan in literatuur
over onderhoudstrategie en planning. Vervolgens is er in de
wetenschappelijke literatuur gezocht naar optimalisatiemodellen voor
onderhoudswerkzaamheden. Ook is er een hoofdstuk gewijd aan het onderzoek
naar vergelijkbare onderhoudsrobots en hun onderhoudsstrategie. Vervolgens
spitst het rapport zich toe op de toepassing van de theorie uit de
voorgaande hoofdstukken op de onderhoudsstrategie voor de BOR. Ten slotte
wordt een conclusie van het onderzoek getrokken en worden aanbevelingen
gedaan voor toekomstig onderzoek.
Belangrijke factoren voor een onderhoudsstrategie
Door samenvatting van literatuur over onderhoud en onderhoudsmanagement kan
een ontwerpmodel worden gemaakt, waarmee de belangrijke elementen voor een
onderhoudsstrategie worden aangegeven. Figuur S.2 laat dit model zien in de
vorm van een traject met de belangrijke elementen van een onderhoudsstrategie
in de juiste volgorde om een onderhoudsstrategie te kunnen bepalen.

Figuur S.2: Ontwerpmodel voor onderhoudsstrategie
Modellen voor optimalisatie van onderhoudswerkzaamheden
Na onderzoek naar modellen voor optimalisatie van onderhoudswerkzaamheden
kunnen de volgende drie algemene opmerkingen worden gemaakt over het
aanbod aan die modellen en de toepasbaarheid daarvan op
praktijksituaties:
- Opmerking 1: Er bestaat een aanzienlijke variëteit in de
modellen voor onderhoudspolitieken, echter weinig modellen zijn algemeen
toepasbaar. De meeste zijn juist zeer specifiek voor een bepaalde
onderhoudssituatie ontwikkeld. In de overzichtsartikelen van diverse
specialisten op het gebied van optimalisatie in onderhoud wordt dit ook
erkend.
De belangrijkste reden hiervoor is het feit, dat een onderhoudsmodel heel
veel aspecten bevat, waarvan gedetailleerde kennis noodzakelijk is. Om een
bepaalde onderhoudspolitiek met optimalisatiemodel toe te kunnen passen,
is een gedetailleerde kennis van de volgende zaken noodzakelijk:
- Het te onderhouden systeem en zijn logistieke aspecten voor het
onderhoudsproces.
- Definitie van Betrouwbaarheid R(t) en het conditieverloop van
de te onderhouden systemen of componenten.
- Definitie van de kosten, of nog belangrijker de opbrengsten, die
gemoeid zijn met de verschillende onderhoudswerkzaamheden.
- Opmerking 2: Een geïntegreerde methode met combinatie van
planning, prioriteitstelling en de combinatie van preventieve
onderhoudswerkzaamheden, is behalve in R. Dekker "Integrating optimization,
priority setting, planning and combining of maintenance activities"
[European Journal of Operational Research, Vol.82 (1995) pp.225-240] nergens
te vinden. De modellen richten zich voornamelijk op het bepalen van het
interval voor onderhoudswerkzaamheden (vervanging of inspectie) onder
geminimaliseerde kosten of gemaximaliseerde beschikbaarheid van het systeem.
- Opmerking 3: Het stochastische karakter met onverwachte evenementen,
zoals de onduidelijkheid over verwerkingstijden, geven een extra complicatie
voor het opzetten van een optimalisatiemodel.
Toepassing theorie op situatie van de BOR
De onderdelen uit het ontwerpmodel van Figuur S.2 zijn voor de situatie
van de BOR met een bandtransporteur als volgt op te stellen:
- Onderhoudsdoel en storingsgedrag
- Het onderhoudsdoel
Het doel van de onderhoudswerkzaamheden (onderhoudsdoel) is als volgt:
De betrouwbaarheid R(t) van alle lagers in alle rollen van de
bandtransporteur moet worden gemaximaliseerd.
- Storingsgedrag
Aangezien de BOR de lagers in de te onderhouden rollen moet inspecteren
mag aangenomen worden, dat het conditieverloop van de lagers niet bekend
is. Er kan wel een schatting gemaakt worden van het conditieverloop van
de lagers. Het is algemeen bekend dat de conditieverloop voor alle
soorten lagers niet volgens de optimale curve, zoals als die potentieel
mogelijk is volgens de fabrikant, wordt doorlopen. De oorzaak hiervan is
vaak slechte smering of verkeerde installatie van de lagers. Bij een
bandtransporteur komen daar de zware weersomstandigheden, grote
concentraties stof en wisselende belastingen bij. Het is dus aannemelijk
dat de condities van de verschillende lagers veel differentiëren.
Daardoor zullen de condities van de lagers niet door middel van
levensduurberekeningen, maar door inspectie met behulp van
trillingsmetingen moeten worden achterhaald.
- Soorten werkzaamheden
De onderhoudswerkzaamheden zijn:
- Het inspecteren van soorten rollen in de bandtransporteur en met de
inspectie kunnen beslissen of een rol aan vervanging toe is.
- Het vervangen van alle soorten rollen, voordat ze de band van de
bandtransporteur kunnen aantasten.
- Onderhoudsconcept
Periodieke vervangingspolitieken komen niet in aanmerking, omdat daarvoor
de conditie van de lagers van tevoren bekend moet zijn. In het geval van
de BOR zal er gebruik gemaakt moeten worden van periodieke inspectie,
volgens voorgaande kenmerken, waarbij het inspectie-interval niet constant
behoeft te zijn.
- Uitvoering onderhoudswerkzaamheden
Dit proces wordt gekenmerkt door de volgende elementen:
- In de beslissing voor uitvoering van onderhoudswerkzaamheden aan een
lager moeten historische waarden voor de conditie van dat lager worden
geïntegreerd.
- Omdat er geen gegevens over bedrijfsuren van bandtransporteurs bestaan,
wordt er vanuit gegaan dat de bandtransporteur continu werkt en zal
uitstel van vervanging niet meegenomen worden voor de bepaling van de
onderhoudsstrategie.
- De rollen in één rollendeel worden parallel
geïnspecteerd.
- Het inspectie-interval kan op twee manieren worden bepaald:
- Er wordt steeds vaker geïnspecteerd naarmate de conditie van
een lager verslechtert. Dat betekent, dat niet alle rollendelen elke
inspectiecyclus van de bandtransporteur worden geïnspecteerd,
maar alleen als de conditie van één lager in de
rollendeel daartoe aanleiding geeft.
- De inspectie moet in constante tijdsintervallen worden uitgevoerd.
Elk tijdsinterval wordt de conditie van de lagers in alle rollen
gemeten, ongeacht de vorige conditie van de lagers.
- Er zijn drie manieren van bewegen van de BOR over de bandtransporteur,
die zijn samengevat in Figuur S.3.

Figuur S.3: Overzicht mogelijke beweegschema's
- Optimalisatie van onderhoudswerkzaamheden
Het bepalen van de optimale onderhoudsstrategie voor de BOR blijft steken
bij het optimaliseren van de onderhoudswerkzaamheden, die de BOR moet
verrichten aan de bandtransporteur. De onderzochte optimalisatiemodellen
blijken niet aan de eisen te voldoen. De kans dat er een
optimalisatiemodel bestaat wat wel precies aan de eisen voldoet is erg
klein, gezien de opmerkingen bij het onderzoek naar deze modellen. Echter
een aanzienlijk deel van de optimalisatie is reeds bepaald door de keuzes
voor de logistieke aspecten voor het onderhoudsproces. De keuzes voor
bepaling van het inspectie-interval en het beweegschema voor de BOR staan
nog open. In totaal zijn er dus zes opties mogelijk.
Het vervolg van het onderzoek naar de beste optie voor een
onderhoudsstrategie voor de BOR kan worden uitgevoerd door alle opties te
simuleren. De keuze moet vallen op de optie, die met de geëiste
betrouwbaarheid de laagste kosten per tijdseenheid geeft. De kostenfunctie
die hierbij geldt, is de totale gemiddelde kosten per tijdseenheid,
gegeven door:

waarbij:
- Een inspectie kost c1 en duurt q tijdseenheden.
- De kosten voor de tijd tussen het optreden van een storing en de detectie
bij de volgende inspectie zijn c2 per tijdseenheid.
- Een vervanging kost c3 en duurt rtijdseenheden.
- Inspectie worden verricht op tijden Ti = T1,
T2, T3, ... ,Tn en T is de
verzameling van deze tijdstippen.
- Roostering onderhoudswerkzaamheden en capaciteitsplanning
Voordat er een keuze is gemaakt voor de beste optie voor de uitvoering kan
er geen onderzoek worden gedaan naar het opzetten van roosters voor
onderhoudswerkzaamheden en de capaciteitsplanning die daarbij hoort.
Aanbevelingen
Door de verschillende opties te simuleren met behulp van een
computersimulatieprogramma kan het schema voor de inspectietijden worden
bepaald. Als in het schema blijkt dat de BOR een inspectie-interval zou moeten
aanhouden wat in de werkelijkheid niet kan worden behaald, door bijvoorbeeld
een te lage snelheid van bewegen over de bandtransporteur, kan er voor worden
gekozen meerdere BOR's op een bandtransporteur te laten werken.
Aangezien simulatie eenduidige waarden als input nodig heeft, moeten de
volgende gegevens bekend zijn voordat er met de simulatie kan worden
begonnen:
- De verdeling van de conditieverlopen
- Duidelijke definitie van de kosten voor de verschillende
onderhoudswerkzaamheden.
- Duidelijke definitie van de tijdsduur van de verschillende
onderhoudswerkzaamheden.
- Bewegingssnelheid van BOR over de constructie.
- Lengte van de specifieke bandtransporteur en de afstand tussen twee
rollendelen.
Na simulatie voor de optimalisatie van de onderhoudswerkzaamheden, is het
mogelijk de capaciteitsplanning en roostering te construeren en meer
onderzoek te doen naar voorraadproblemen voor reserveonderdelen voor de
bandtransporteur.
Daarmee komt dit onderzoek tot de volgende aanbevelingen:
- Er moet onderzoek gedaan worden naar de gegevens, benodigd voor de
input voor de simulatie van de verschillende beweegschema's. Deze waarden
zijn voor elke bandtransporteur specifiek.
- Er moet onderzoek gedaan worden naar uitbreiding van de
onderhoudsstrategie voor meerdere componenten van de bandtransporteur.
- Het is noodzakelijk ook het storingsgedrag van de BOR in de
optimalisatie en roostering van de onderhoudswerkzaamheden te
integreren.
- Er zou overwogen moeten worden om tussentijdse reparaties aan lagers
uit te voeren, waarmee de levensduur van een lager wordt verlengd.
- Een onderzoek naar herontwerp van bandtransporteur voor hogere
betrouwbaarheid, voor afweging tegen ontwerp van de BOR.
Rapporten studenten Logistieke Techniek
Gewijzigd: 2002.06.03;
logistics@3mE.tudelft.nl
, TU Delft
/ 3mE
/ TT
/ LT.