N.J.W. Hoek
Hulpmiddelen bij het dimensioneren van havenfaciliteiten.
Literatuuropdracht/scriptie,
Rapport 2002.LT.5618, Transporttechnologie, Logistieke Techniek.
De haven is een complex systeem. Voordat men een haven of terminal kan
aanleggen is eerst een uitgebreid planningstraject nodig. Een van de
onderdelen die zorgvuldig gedimensioneerd moet worden is de kadelengte. De
benodigde kadelengte is afhankelijk van een groot aantal factoren. In dit
rapport worden deze factoren opgesomd en worden vervolgens de hulpmiddelen
die ter beschikking staan van de havenplanner voor het dimensioneren van
havenfaciliteiten besproken.
Factoren die van invloed zijn op de kadelengte zijn:
- Het type schip en de afmetingen daarvan
- Aankomstverdeling van schepen
- Karakteristieken van de vaarweg en havenconfiguratie
- Kadefaciliteiten, zoals laad- en losmethoden en capaciteiten
Hieraan zijn gekoppeld de bezettingsgraad van de haven en de servicetijden
van schepen en daarmee ook de lengte van de wachtrij en de wachttijd van
schepen.
De planning van een haven of terminal kan in drie fases worden opgedeeld:
- 1e fase: haalbaarheid van de nieuwe haven of terminal
- 2e fase: globale start van het havenontwerp
- 3e fase: specifiek ontwerp van de haven of terminal
Hierbij moeten altijd alle randvoorwaarden en met name ook financiële
gevolgen in rekening worden gebracht.
Al naar gelang het type haven, terminal, schepen, gewenste nauwkeurigheid,
geld en tijd kan men verschillende hulpmiddelen toepassen voor het
dimensioneren van kadelengtes. Deze hulpmiddelen zijn:
- Empirische vuistregels
- Wachtrijmodellen
- Simulatie
Elke methode heeft zijn voor- en nadelen. Men moet een goede afweging maken
welke methode er toegepast zal worden. Bepalende factoren zijn:
- Type terminal
- Grootte terminal
- Complexiteit terminal
- Gewenste nauwkeurigheid
- Fase van ontwerp, doel van gebruik
- Budget
- Beschikbare tijd
- Beschikbare data
- Presentatie
Onderscheid moet gemaakt worden tussen verschillende typen terminals. Men
kan onderscheid maken tussen kades en pieren, die zware kranen en
machinerie kunnen ondersteunen en direct grenzen aan de opslagruimte, of
steigers die slechts eenvoudige installaties kunnen dragen maar tot in
dieper water kunnen strekken. Vervolgens is er voor tankers nog de
mogelijkheid te laden en lossen bij een boei.
Er moet bij berekeningen van kadelengte rekening mee worden gehouden of er
sprake is van een discreet (niet overlappend) aantal ligplaatsen of dat het
aantal ligplaatsen varieert en bepaald wordt door de lengte van de schepen en
de daarvoor beschikbare ruimte.
Er valt te concluderen dat vuistregels en wachtrijtheorie goed te
gebruiken zijn in eenvoudige havens met een discreet aantal ligplaatsen,
waarbij de ligplaatslengte meestal gebaseerd is op het langste te
verwachten schip dat de haven zal aandoen. Voor complexere havens zijn
vuistregels en wachtrijtheorie toepasbaar in de eerste twee fases van het
ontwerp om alternatieven af te wegen en als validatiemiddel voor simulatie
in de derde fase. Simulatie kan het beste toegepast worden in de laatste
fase van het ontwerp van complexe havens onder voorwaarde dat de
invoerdata betrouwbaar zijn en er genoeg tijd en geld beschikbaar is om
een geschikt model te ontwikkelen. Een toegevoegd voordeel van simulatie
is dat er vaak animatiemogelijkheden zijn, die de presentatie en validatie
kunnen vergemakkelijken.
Rapporten studenten Logistieke Techniek
Gewijzigd: 2002.05.16;
logistics@3mE.tudelft.nl
, TU Delft
/ 3mE
/ TT
/ LT.