Technische Universiteit Delft
Faculteit Werktuigbouwkunde, Maritieme Techniek en Technische Materiaalwetenschappen

Transporttechnologie / Logistieke Techniek



P.A. van der Schaar Belevering door middel van een stadsbox. Mogelijkheden voor een stadsbox bij een Albert Heijn filiaal.
Literatuuropdracht/scriptie, Rapport 2002.LT.6717, Transporttechnologie, Logistieke Techniek.


De invoering van een nieuw logistiek concept aangaande de bevoorrading van supermarkten door gebruik te maken van een stadsbox, heeft grote gevolgen voor de manier van overslag van goederen bij de verschillende filialen. Waar tot voor kort gebruik werd gemaakt van de roro-oplegger, is tegenwoordig een normale vrachtwagen hét middel om winkels te bevoorraden. Vanwege de restricties die nu en in de toekomst door gemeenten worden opgelegd aan binnenstedelijk goederenvervoer, wordt gezocht naar een oplossing waardoor grote en zware vrachtwagens niet meer de stadscentra in hoeven. In dit kader is een tweetal kleine stadsdistributievoertuigen (SDV's) ontworpen die, beladen met twee of drie stadsboxen, vanaf de stadsrand het centrum inrijden om de winkels aldaar te beleveren. Het doel van dit onderzoek is om vast te stellen hoe de goederenafhandeling bij een filiaal dient te geschieden bij dit nieuwe logistieke concept.

Hiertoe is om te beginnen bij twee filialen van Albert Heijn, namelijk aan de Brabantse Turfmarkt en aan de Laan van Altena, beide in Delft, onderzocht hoe deze afhandeling momenteel wordt gerealiseerd. Gebleken is dat er geroeid wordt met de beschikbare riemen. Vooral het filiaal aan de Brabantse Turfmarkt, dat gelegen is in het centrum van Delft, en dientengevolge zich uitstekend leende voor dit onderzoek, is vanwege de onhandige ruimte-indeling enerzijds en ruimtegebrek anderzijds, gedwongen enkele ongewenste situaties voor lief te nemen.

De vestiging aan de Laan van Altena is in een stadswijk gelegen. Deze winkel is qua oppervlak 1,3 maal zo groot als de vestiging aan de Brabantse Turfmarkt. Ondanks de grotere aantallen goederen die hier dagelijks worden gebracht, vindt de afhandeling van de goederen in grote lijnen op identieke wijze plaats.

Bij de beide filialen is bovendien in kaart gebracht wat de verschillen zijn tussen de leveringen 'houdbaar' en 'vers'.

Nu bekend is hoe het logistieke proces van bevoorrading van supermarkten eruit ziet, wordt onderzocht wat de mogelijkheden in de toekomst zijn als de bevoorrading plaatsvindt middels het nieuwe concept. Hierbij worden de twee typen SDV beschouwd, te weten de twee-box bakwagen en de multitrailer, en voor elk der SDV drie manieren om met de stadsbox te beleveren. De stadsbox komt niet van het SDV af, de transporteenheden worden direct uit de stadsbox gereden. Nu is bij de twee-box bakwagen een apart overslagstation op straat nodig om tijdelijk één box op te stallen en af te handelen, terwijl de tweede box vanaf de laadklep wordt gelost. Dit overslagstation dient een aandrijving te bevatten vanwege de grote maximale massa van een volle stadsbox. Bij de multitrailer levert deze manier van overslag geen problemen op en kan er zonder hulpmiddelen snel gelost worden. De volle stadsboxen kunnen snel worden neergezet en de lege weer worden meegenomen. Op deze manier hoeft een SDV niet lang bij een filiaal stil te staan.
Groot nadeel is dat voor de twee-box bakwagen vier overslagstations nodig zijn voor de deur, terwijl bij belevering door de multitrailer met drie stadsboxen, liefst zes overslagstations nodig zijn, alle aangedreven. Dit is een dure oplossing omdat elk filiaal nu zijn eigen overslagstations moet hebben. Verder vergt deze overslagmethode bijzonder veel vrije ruimte nabij een supermarkt, hetgeen met name bij binnenstedelijke winkels niet voorhanden is. Ook moet er nu over beveiliging van de boxen worden nagedacht.
Bij de beschouwing van deze oplossing wordt er van uit gegaan dat een twee-box bakwagen twee stadsboxen tegelijk vervoert, de multitrailer drie. Als de beide voertuigen per rit slechts één box het stadscentrum in brengen, is er een aanzienlijk groter aantal ritten nodig van de stadsrand naar het filiaal dan bij de situatie dat de SDV's twee, respectievelijk drie boxen vervoeren; bij deze situatie zijn er wel maar twee overslagstations nodig. Deze wijze van overslag wordt gerealiseerd door aan de ene kant van een magazijn de stadsboxen af te zetten op een (aangedreven) rollenbaan-constructie, via dewelke de boxen een magazijn in worden geleid. Binnen vindt de daadwerkelijk overslag van goederen plaats, en vulling van de stadsboxen met retourgoederen. De stadsboxen worden nu op de rollenbaan het magazijn doorgeleid naar de 'andere kant', alwaar ze weer naar buiten worden geleid om daar door het SDV te worden opgepikt.
Deze methode vereist een aangedreven rollenbaan door hele het magazijn, hetgeen een enorme investering zal vergen. Verder moet er binnen in het magazijn ruimte zijn voor minimaal vier stadsboxen, en moeten er openingen zijn in de muren waar de boxen doorheen passen. Ieder magazijn zal dus moeten worden verbouwd. Vanwege deze argumenten is deze wijze van belevering zeker geen verbetering ten opzichte van de huidige.
Ook hier wordt er van uit gegaan dat het stadsdistributievoertuig met twee of drie stadsboxen bij een filiaal arriveert. Als er één box per rit wordt meegenomen, is er minder ruimte nodig per magazijn, echter ook dan zijn er veel meer transporten nodig om een filiaal bevoorraad te houden.

Al met al zijn er theoretisch zeker verbeteringen te behalen door gebruik te maken van een stadsbox teneinde de stroom transporteenheden te bundelen. In het hypothetische geval dat bij een filiaal aan alle geschetste kanttekeningen en randvoorwaarden wordt voldaan, is het mogelijk om de stadsboxen gespreid over de dag af te handelen hetgeen geen piekdrukte oplevert op het moment dat het SDV arriveert. De magazijns zullen er bijzonder overzichtelijk uitzien en het SDV's zullen gedurende een minimale tijdsduur de straat blokkeren.

De praktijk wijst echter uit dat er een onoverkomelijk aantal haken en ogen aan het nieuwe concept kleeft, waardoor de invoering van dit concept meestentijds niet wenselijk wordt geacht. Echter slechts door de multitrailer te gebruiken als stadsdistributievoertuig, en de winkel roll-on roll-off te beleveren, valt de nodige tijdwinst te behalen tijdens de overslag. De verschillende supermarkten hoeven zich niet in allerlei bochten te wringen om invoering van het nieuw concept mogelijk te maken, bijvoorbeeld in de vorm van nieuw te ontwerpen overslagstations om de boxen tijdelijk op te stallen, rollenbanen of bouwkundige aanpassingen.

Rapporten studenten Logistieke Techniek
Gewijzigd: 2003.02.11; logistics@3mE.tudelft.nl , TU Delft / 3mE / TT / LT.