Technische Universiteit Delft
Faculteit Werktuigbouwkunde, Maritieme Techniek en Technische Materiaalwetenschappen
Transporttechnologie



J.S.V. Staneke Magazijnen,: Principes, equipment en automatisering
Literatuuropdracht/scriptie, Rapport 2004.TL.6858, Sectie Transporttechniek en Logistieke Techniek.


Magazijnen worden door bedrijven vooral gebruikt om goederen tijdelijk in op te slaan, maar door de komst en toepassing van het JIT-concept, verandert de rol van magazijnen. De belangrijkste functies van magazijnen zijn ontvangst van goederen, opslag van goederen, het verzamelen van orders en de expeditie van goederen. Magazijnen verschillen met distributiecentra op een aantal punten. Magazijnen worden aangehouden om voorraden te hebben voor de productie afdeling en de producten die van deze afdeling afkomen klaar te maken voor verzending. Bij distributiecentra worden de inkomende goederen door middel van een orderverzamelsysteem tot een order gecombineerd en dan klaar gemaakt voor verzending. De inrichting van een magazijn of DC hangt af van verschillende variabelen, bijvoorbeeld de producten die er opgeslagen moeten worden, het aantal, de kosten die dat met zich meebrengt en de beschikbare ruimte. Door deze variabelen is geen magazijn hetzelfde.

Doordat een magazijn en DC veel kosten met zich meebrengen en op zich geen waarde aan de producten toevoegen, levert de verlaging van deze kosten meer winstgevendheid op. De grootste kostenpost, die maandelijks terugkeert, zijn de personeelskosten. Om deze te kunnen verlagen, zullen er dus minder mensen dezelfde hoeveelheid werk moeten verrichten. Dit kan alleen door de inrichting van het hele systeem te veranderen. Vaak kan automatisering hier een rol in spelen. Door de opkomst van de IT zijn de vooruitzichten voor automatisering zeer goed. Bedrijven moeten zich er wel bewust van zijn, dat het toepassen van automatisering dé oplossing voor hun problemen zal zijn. Voordat er sprake kan en mag zijn van automatiseringen is het van het grootste belang dat de bedrijven de goederen- en informatiestromen in het bedrijf goed in kaart brengen en deze zoveel mogelijk simplificeren.

De eerste mogelijkheid, die zich voordoet, om de goederenstromen te simplificeren is het gebruik van standaard ladingdragers. Ladingdragers bestaan in verschillende groottes. In principe kunnen ladingdragers verdeeld worden in de volgende groepen: containers, pallets, dozen, bakken en rolcontainers.

Om deze ladingdragers te kunnen opslaan, zijn er veel verschillende systemen ontworpen. Meestal worden de producten opgeslagen in stellingen. Stellingen zijn er dan ook in vele verschillende verschijningsvormen, bijvoorbeeld, traditionele palletstellingen, doorrolstellingen en legbordstellingen. Welke stellingen het beste opslagsysteem zijn voor een magazijn, hangt ook weer af van de variabelen die hierboven al beschreven staan.

Om de verschillende producten en ladingdragers te vervoeren, zijn er in de loop der tijd ook weer veel verschillende systemen ontstaan. Van de menselijke drager tot aan AGV-systemen. Bij sommige van deze systemen is het onderscheid heel moeilijk te maken. De toepassing van de verschillende zogenaamde material handling systemen hangen af van de soort ladingdragers, die in gebruik zijn, maar ook van de soort opslagsystemen.

Buiten de opslagfunctie hebben magazijnen en DC's nog andere functies. Om deze functies te vervullen met zo min mogelijke arbeid zijn er in een magazijn verschillende hulpmiddelen te vinden. Dit kan gaan om een dozenvouwmachine tot een palletkantelaar of en palletiseermachine.

Orderverzamelen is vaak een tijdrovend en arbeidsintensief proces. Vooral in DC's is dit de hoofdfunctie. Om dit proces minder tijdrovend en arbeidsintensief te maken, zijn er veel verschillende mogelijkheden toegepast in de praktijk. Zo kan er worden orderverzameld met het man-naar-goederen principe, of het goederen-naar-man principe. Er kan verzameld worden in meerdere zones, zodat de loopafstanden kleiner worden, maar kan er ook gekozen worden om juist in één rondgang meerdere orders tegelijk te verzamelen. Welk systeem gekozen wordt, hangt af van de hoeveelheid orders en de structuur daarvan. Ook hier heeft de automatisering zijn intrede gedaan en zijn er een aantal efficiënte orderverzamelsystemen ontworpen, die zorgen voor een hogere productiviteit en een lager foutpercentage. Maar zelfs bij het orderverzamelen vanaf stellingen zijn er veel verschillende inrichtingen mogelijk. Een aantal geautomatiseerde opslagsystemen en orderverzamelsystemen zijn paternosters, carrousels, towersystemen en lean-liften.

Om een afweging tussen de verschillende mogelijkheden van inrichting te kunnen maken, is een simulatie van deze mogelijkheden aan te raden. Voor elk magazijn gelden echter weer andere eisen en randvoorwaarden en daarom dient een ontwerp van een magazijn altijd gezien te worden als een individueel optimaliseringsvraagstuk, waarbij niet alleen gekeken wordt naar de huidige omstandigheden, maar ook naar de toekomst met bijvoorbeeld uitbreidingsmogelijkheden.

In het kader van automatisering in magazijnen (en distributiecentra) zijn er een aantal bedrijven bezocht. DistriebutieUnit is een bedrijf dat diepvriesproducten over het gehele land distribueert. Dit bedrijf maakt gebruik van traditionele palletstellingen die bediend worden door reachtrucks. Het orderverzamelen gebeurt hier met handpallettrucks en papieren picklijsten.

Dexion is een specialist in het ontwerpen van magazijnen en heeft een aantal volledig geautomatiseerde magazijnen op zijn naam staan. Dit bedrijf ontwerp niet alleen het volledige magazijn, maar helpt ook mee met de implementatie van dit ontwerp. Dexion is ook een leverancier van veel verschillende systemen, zoals stellingen, tussenvloeren of zelfs hele kantoorunits.

Op het gebied van kantoorinrichting is Ahrend een internationale onderneming. Het magazijn van de vestiging in Nieuwegein van Ahrend heeft verschillende systemen voor zowel de opslag als het orderverzamelen van producten. Het orderverzamelen gebeurt niet papierloos en de systemen die daarvoor worden gebruikt zijn de volgende: Wifac is één van de grootste leveranciers van machines en materialen voor de grafische en communicatie-industrie. De vestiging in Mijdrecht is qua magazijn en opslagruimte niet zo heel groot. De producten worden hier opgeslagen in legbordstellingen en palletstellingen. Het orderpicken gebeurt hier via een papieren picklijst.

Dynadro is de overkoepelende organisatie achter de bekende DA en DA D'Attance drogisterijen. Dynadro heeft drie vestigingen, namelijk in Zwolle, Den Bosch en Schiedam. De laatste twee vestigingen zijn bezocht. De vestiging van Schiedam is de kleinste van de drie en staat op het punt gesloten te worden. Het orderverzamelen werd hier in twee gebieden gedaan. Vanaf palletstellingen met een magazijnwagen en vanuit een semi-automatische orderpickzone met transportbaan. Het orderverzamelen gebeurt ook hier aan de hand van papieren picklijsten.

De vestiging in Den Bosch heeft ook verschillende methoden om orders te verzamelen. Dit kan gebeuren vanuit het palletveld met palletstellingen, maar ook vanuit een orderpickzone met transportband, waar langs zich een aantal verschillende zones bevinden. In één van deze zones gebeurt het orderverzamelen geheel automatisch met behulp van een automaat en in twee andere zones met behulp van een robot. Op deze drie zones na wordt er gebruikt gemaakt van papieren picklijsten.

Nedac Sorbo is een specialist in non-food en is één van de werkmaatschappijen van de Spijker Holding. Alle werkmaatschappijen voeren een breed assortiment non-food consumentenartikelen. Te denken valt hierbij onder andere aan schoonmaakartikelen, speelgoed, wenskaarten en multimedia. Dit bedrijf heeft naast een palletmagazijn met palletstellingen een DPS (Dynamic Picking System). Dit is een automatisch bakkenmagazijn, waar alleen bij het orderpicken en ompakken nog menskracht nodig is. De besturing geschiedt automatisch en geheel papierloos.

Het distributiecentrum van de Bijenkorf, een bekend warenhuis met filialen in een aantal steden, bevindt zich in Woerden. Het vervoer van de producten over de verschillende afdelingen gebeurt automatisch, maar het orderpicken gebeurt manueel en niet papierloos. In deze vestiging is er ook een paternoster aanwezig.

Mexx is een kledingmerk en heeft voor de verspreiding van kleding in Voorschoten een DC staan. Dit DC is uitgerust met veel automatische systemen, zoals de sorter voor inkomende en uitgaande goederen, het transportsysteem, het automatisch bakkenmagazijn en de orderpickstraten, die uitgerust zijn met het pick-to-light systeem.

De conclusie valt te trekken dat het moeilijk, eigenlijk onmogelijk is om algemene richtlijnen te geven over welk systeem nu het beste zal werken in de praktijk. Alles valt of staat bij het artikelassortiment, de aantallen producten en de beschikbare ruimte.


Rapporten studenten Transporttechniek en Logistieke Techniek
Gewijzigd: 2004.09.15; logistics@3mE.tudelft.nl , TU Delft / 3mE / TT / LT.