A. van Nieuwenhuijzen
Mechanisatie en automatisering in de tuinbouw
Literatuuropdracht/scriptie,
Rapport 2005.TL.7019, Sectie Transporttechniek en Logistieke Techniek.
Tuinders passen steeds vaker automatisering toe in hun bedrijven met als
voornaamste reden kostenbesparing. Echter, er zijn nog vele processen in
de tuinbouw die nog niet geautomatiseerd zijn. Het doel van deze scriptie
is een overzicht te geven van de mechanisatie en automatisering in de
tuinbouw. Dit overzicht behandelt met name het transport en de logistiek
bij het planten, oogsten en verwerken van het gewas. De aspecten die
hierbij aan de orde komen zijn: de ontwikkelingen van mechanisatie en
automatisering tot nu toe, een beschrijving van de huidige gemechaniseerde
en geautomatiseerde processen, de redenen om te automatiseren, de
bijbehorende knelpunten en mogelijke toekomstige ontwikkelingen wat
betreft automatisering. Dit overzicht maakt onderscheid in
vollegrondstuinbouw en glastuinbouw. Bij de vollegrondstuinbouw groeien de
planten in de openlucht op akkers en bij de glastuinbouw groeien de
planten in kassen. Deze scriptie is gebaseerd op een literatuuronderzoek
en interviews met mensen van verschillende instellingen.
Een belangrijke ontwikkeling voor de vollegrondstuinbouw was de
ontwikkeling van de tractor, welke zorgde voor het aandrijven en
voortbewegen van vele werktuigen. Eerst lag de aandacht wat betreft
mechanisatie alleen op de grondbewerkingen. Het was niet rendabel om
andere processen uit de tuinbouw te mechaniseren of te automatiseren.
Tuinders teelden immers allerlei soorten groenten en iedere teelt stelt
weer zijn eigen eisen aan mechanisering en automatisering. Hier kwam 25
jaar geleden verandering in toen tuinders zich gingen specialiseren. Nu
ligt de aandacht vooral op het automatiseren van het planten, oogsten,
sorteren en verwerken van het gewas omdat daar de meeste arbeid bespaard
kan worden. Eén van de laatste ontwikkelingen wat betreft
automatisering is het gebruik van GPS, waardoor tractors automatisch
bestuurd kunnen worden en de condities van het land in kaart gebracht
kunnen worden.
De buisrail zorgde voor de basis van de opkomst van mechanisering en
automatisering in de glastuinbouw. Hierdoor werd het transporteren van
planten gemakkelijker voor de medewerkers. Als eerst ging men processen in
plantenkwekerijen automatiseren en later ook processen in
potplantenkwekerijen en in de teelt van snijbloemen en vruchtgroenten. Nu
ligt vooral de aandacht wat betreft automatisering op het transporteren
van het gewas, zoals het verplaatsen van groepen potplanten,
rozenstruiken, of platte containers waarin snijbloemen groeien. Naast het
automatisch transporteren wordt er nu ook veel aandacht besteed aan
systemen die het gewas automatisch sorteren met behulp van een camera die
het gewas beoordeelt.
In vergelijking met de glastuinbouw is de automatisering nog niet ver
doorgedrongen in de vollegrondstuinbouw. De belangrijkste redenen om
automatisering toe te passen in de vollegrondstuinbouw zijn besparingen
van arbeidskosten, een betere uniformiteit van het gewas en klantgericht
telen. De verwachtingen voor de toekomst zijn: verdere ontwikkelingen van
automatische plantmachines en mobiele verpakkingsstations, een verdere
toename in het gebruik van deze machines en GPS en automatisch sorteren
door een camera krijgen een steeds belangrijkere rol in de tuinbouw.
Hierbij moet men rekening houden met de volgende knelpunten: sommige
opbrengsten van teelten zijn te laag om investeringen terug te verdienen,
te hoge eisen die sommige teelten aan automatisering stellen, grote
veranderingen in de manier van telen worden door tuinders niet
geaccepteerd en het toenemende gewicht van de machines en werktuigen
veroorzaakt een slechtere kwaliteit van het gewas en een lagere opbrengst.
In de glastuinbouw is de automatisering wel ver doorgevoerd. Ook in de
glastuinbouw zijn de belangrijkste redenen om te automatiseren: besparing
op arbeidskosten, een betere uniformiteit van het gewas en klantgericht
telen. Tevens is besparing op energiekosten een belangrijke reden om te
automatiseren, deze reden geldt echter alleen voor de glastuinbouw. De
verwachtingen voor de toekomst zijn: een verdere toename van het mobiel
telen van diverse snijbloemen en vruchtgroenten, het automatiseren van
processen waarbij potplanten verpakt worden en op karren worden gezet en
een toename in het gebruik van besturingssystemen die opgebouwd zijn uit
modules. Ook bestaat er een grote kans dat tracking & tracing een
steeds belangrijkere rol gaat spelen voor zowel de glastuinbouw als de
vollegrondstuinbouw. Ook bij deze verwachtingen moet men rekening houden
met de volgende knelpunten: te lage opbrengsten, te hoge eisen aan
automatisering en geen acceptatie van grote veranderingen in de manier van
telen. Naast deze knelpunten moet men in de glastuinbouw ook rekening houd
met het feit dat mobiel telen de energiekosten maar tot een bepaalde
hoogte reduceert, terwijl de gasprijs blijft stijgen.
Rapporten studenten Transporttechniek en Logistieke Techniek
Gewijzigd: 2006.02.08;
logistics@3mE.tudelft.nl
, TU Delft
/ 3mE
/ TT
/ LT.