Technische Universiteit Delft
Faculteit Werktuigbouwkunde, Maritieme Techniek en Technische Materiaalwetenschappen
Transporttechnologie



J.H. Visser Planning, een systeembenadering van directieve sturing, zelfsturing en klantsturing
Literatuuropdracht/scriptie, Rapport 2006.PEL.7067, Sectie Transporttechniek en Logistieke Techniek.


Dit rapport bevat een literatuurstudie over planning. Hierin is een systeembenadering van planning gegeven en zijn de extreme vormen van directieve sturing, zelfsturing en klantsturing nader uitgewerkt.
De hoofdvraag die gesteld en beantwoord wordt, is: Welke vormen van planning kunnen er worden onderscheiden, en hoe kunnen deze op een systeemkundige manier worden beschreven?
Om duidelijk te krijgen wat er onder planning verstaan wordt, is planning gedefinieerd als: een overzicht waarin duidelijk staat weergegeven welke activiteiten, wanneer door wie en waarmee worden uitgevoerd.
Aan de hand van de bovengenoemde definitie is een algemeen model van planning opgesteld dat is weergegeven in figuur 1. Het model is gebaseerd op het steady state model van In 't Veld [J. In 't Veld Analyse van organisatieproblemen, Wolters-Noordhoff, Groningen (2002)]. Het steady state model is aan de hand van deze definitie zo aangepast dat verschillende vormen van planning aan de hand van het model kunnen worden uitgedrukt.

Naar aanleiding van de artikelen van Veeke en Lodewijks [H.P.M Veeke en G. Lodewijks A simulation application framework for production planning and scheduling, 3rd International Industrial Simulation Conference ISC'2005, June 9-11, Berlin, Germany. Eurosis-ETI. ISBN 90-77381-18-X] en Ewijk-Hoevenaars [A.M. van Ewijk-Hoevenaars, J.C.M. van Jaarsveld en J.F. den Hertog Naar eenvoud in de organisatie, Kluwer Bedrijfswetenschappen, Deventer (1995)] is er onderscheid gemaakt tussen planning op drie verschillende niveaus:
  1. Het Bedrijfsniveau
  2. Het Afdelingsniveau
  3. Het Werkplekniveau
Ieder niveau heeft zijn eigen soort planning en zijn eigen planningshorizon. Over het algemeen kan worden gesteld: hoe hoger het niveau van planning hoe meer er op voorspellingen wordt gepland en hoe langer de planningshorizon is.

Met het algemene model van planning als leidraad is een drietal extreme vormen van planning gegeven. Deze extreme vormen van planning zijn weergegeven in figuur 2, figuur 3 en figuur 4.

Bij directief sturen worden alle parameters door het bovenliggende niveau ingevuld. Deze extreme vorm van planning leidt tot erg starre soorten van plannen.

Er zijn twee soorten van zelfsturing. In het eerste geval is men alleen zelfsturend. Dit komt overeen met het grijze vlak dat is afgebeeld. In het ander geval is heeft men beschikking over een eigen evaluerende en initiërende functie en is men zowel zelfsturend als zelflerend. Dit is afgebeeld in het volledige figuur 3.

De derde extreme vorm van sturing is klantsturing. Een model van klantsturing is afgebeeld in figuur 4. Hierbij worden alle parameters door de interne of externe klant ingevuld. De extreme vorm van klantsturing leidt tot onbeheersbare bedrijfsprocessen.

Door het algemene model van planning een aantal keren over verschillende niveaus aan elkaar te verbinden, ontstaat er een model waarin alle vormen van planning kunnen worden ingevuld. Hiervoor dient er per niveau te worden gekeken welke informatie stromen er dienen te worden ingevuld.

Het is aan te bevelen om een aantal casestudies te doen waarbij het algemene model van planning wordt toegepast in een verander-situatie. Ook kan er worden gedacht an het opstellen van een simulatiemodel dat als toolbox kan worden gebruikt door organisaties.

Rapporten studenten Productietechniek en Logistieke Techniek
Gewijzigd: 2006.11.05; logistics@3mE.tudelft.nl , TU Delft / 3mE / TT / LT.