E.H. Schoute
Herontwerp van de OK-planning in het Leids Universitair Medisch Centrum
Doctoraalopdracht,
Rapport 2006.PEL.7105, Sectie Transporttechniek en Logistieke Techniek,
Specialisatie Productietechniek en Logistiek Techniek.
Als gevolg van de stijgende zorgvraag in combinatie met bezuinigingen in de
zorg is de nadruk op efficiënte zorgverlening verhoogd. Een andere
ontwikkeling in de zorg is het optreden van marktwerking. Hierdoor wordt het
belangrijk om bij de zorgverlening patiëntgericht te werk te gaan. De
gehanteerde methode ten aanzien van de planning van operaties is hierop van
invloed. De hypothese bestaat dat het invoeren van een open blok planningmethode
met behulp van ICT-ondersteuning kan leiden tot betere benutting van de
OK-capaciteit en een meer patiëntgerichte benadering tot gevolg heeft.
Deze hypothese is de basis van het onderzoek.
Om de hypothese te onderzoeken is allereerst de huidige situatie met
betrekking tot OK-planning geanalyseerd. Uit de huidige situatie in
combinatie met de doelstellingen volgt een aantal spanningsvelden, die op
hun beurt aanleiding zijn voor het opstellen van beginseloplossingen om deze
te verhelpen. Deze beginseloplossingen worden kwalitatief en kwantitatief
beoordeeld, waaruit een aantal resultaten volgt.
De analyse van de huidige situatie leidt tot een aantal bevindingen.
Allereerst dat het planningproces niet patiëntgericht is, normen met
betrekking tot de oproeptermijn voor een operatie en de betrouwbaarheid van
de gegeven operatiedatum ontbreken. Ook is een stijging met betrekking tot
het aantal afzeggingen waar te nemen. Ten tweede is het planningsproces
sterk gericht op productiviteit en niet op flexibiliteit met gebruik van het
gesloten blok schema. Tot slot is de beschikbaarheid van de benodigde
middelen voor een operatie (zoals de operateur en operatiekamer) niet
centraal inzichtelijk. Dit werkt beperkend op de planningsmogelijkheden.
Naar aanleiding van deze bevindingen wordt een aantal beginseloplossingen
geformuleerd die tot verbetering van de bestaande situatie kunnen leiden met
betrekking tot flexibiliteit en patiëntgerichtheid. Hierbij zijn de
beginseloplossingen met betrekking tot de inrichting van het planningproces
de voornaamste. De voorgestelde vormen zijn ten eerste het verlengen van de
planningshorizon, ten tweede het vastleggen van de operatiedatum in meerdere
stadia van detail en tot slot het meer flexibel maken van de allocatie van
OK-tijd. Deze oplossingen worden verder kwalitatief en kwantitatief
beoordeeld. Daarnaast worden ook het stellen van normen met betrekking tot
de patiëntgerichtheid en het centraal inzichtelijk maken van middelen
met behulp van ICT als deeloplossingen aangedragen.
Het verlengen van de planningshorizon levert een verbetering met betrekking
tot de patiëntgerichtheid maar gaat ten koste van de flexibiliteit. Een
combinatie met het vastleggen van de operatiedatum in meerdere stadia van
detail (bijvoorbeeld in eerste instantie alleen de operatieweek vastleggen
en in een later stadium de operatiedag) kan het verlies aan flexibiliteit
compenseren. Deze combinatie is met behulp van een simulatie kwantitatief
beoordeeld. De simulatie laat een daling van de productiviteit zien met 14%,
waardoor ook een daling optreedt in de bezetting, uitloop en percentage
afzeggingen. Positief is de zekerheid van de toegewezen week, slechts in
1.1% van de gevallen wordt de operatie niet in de toegewezen week
uitgevoerd. Negatief effect is echter dat het vooraf toegekende
urgentiekader vaak overschreden wordt.
Het meer flexibel maken van de allocatie van OK-tijd levert op het eerste
gezicht geen voordelen op door het gebrek van flexibiliteit bij de overige
benodigde middelen voor de operaties. De invloed van het meer flexibel
aanbieden van OK-tijd door middel van een gedeeltelijk en geheel open blok
systeem zijn wel kwantitatief beoordeeld. Dit om te kijken of het loont om
te investeren in het meer flexibel aanbieden van de overige middelen. De
simulatie laat zien dat de productie en de bezetting gelijk blijven bij het
invoeren van een open blok systeem. Wel neemt de gemiddelde wachttijd af
voor de patiënt, doordat gereageerd wordt op het aanbod per specialisme.
Terugkomend op de hypothese kan worden gesteld dat het invoeren van een open
blok planningmethode geen verbetering oplevert ten aanzien van de benutting
van OK-capaciteit. Wel wordt de patiëntgerichtheid hoger door het
inspelen op fluctuaties in patiëntenaanbod per specialisme. Door middel
van ICT-ondersteuning kan centraal inzicht in de beschikbaarheid van de
benodigde middelen mogelijk gemaakt worden. Dit is een voorwaarde voor het
verlengen van de planningshorizon en daarmee het verhogen van de
patiëntgerichtheid.
Rapporten studenten Productietechniek en Logistieke Techniek
Gewijzigd: 2006.11.27;
logistics@3mE.tudelft.nl
, TU Delft
/ 3mE
/ TT
/ LT.